 |
| Ành minh họa |
Cùng với biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng hết sức phức tạp, khó lường như nắng nóng, gió lốc, mưa đá, gió bão, lũ lụt, rét lạnh tác động trực tiếp đến cây ăn quả và gây thiệt hại khó lường. Tỉnh ta có các giống cây ăn quả đặc sản Bưởi Thanh Trà, Trụ lông, loòng bon, dâu đất, mít, chuối...là cây trồng thường cho thu nhập cao. Tuy nhiên khi có mưa lớn, gió lốc hay gió bão thường gây thiệt hại gãy cành, nhánh làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây, hại nặng làm cây đổ ngã, lật gốc phải tốn chi phí đầu tư trồng mới và chăm sóc từ giao đoạn kiến thiết cơ bản đến doanh thu phải mất nhiều thời gian. Để hạn chế thiệt hại cho vườn cây ăn quả nhất là mưa lũ và gió bão, cần thực hiện một số biện pháp sau.
Mỗi loại cây ăn quả có khả năng chịu hạn, chịu ngập úng, gió bão, chịu rét lạnh khác nhau. Cây rễ cọc đâm thẳng, ăn sâu vào lòng đất thì có thể chống đỡ được với gió bão tốt hơn cây rễ bàng (có bộ rễ lan tỏa theo tán và ăn nông). Cây có bóng tán rộng dễ tiếp xúc, hứng chịu mạnh với mưa lớn, gió bão nên dễ bị lật gốc đổ ngã. Loại cây ăn quả ở vùng đồi, nơi đất cát, cát pha, thịt nhẹ. Vùng thấp, trũng, hệ thống tiêu thoát nước kém khi mưa kéo dài dễ dẫn đến vườn cây ngập úng làm thối rễ, ảnh hưởng đến sinh trưởng, ra hoa, đậu quả và ngập úng lâu ngày các bộ phận trên thân, gốc cây ngừng hoạt động làm chết cây. Để hạn chế đến mức thấp nhất do mưa, bão gây ra thì hệ thống thoát nước trong vườn phải tiêu nước kịp thời hoặc khai thông rãnh thoát nước ở xung quanh tán cây, đắp đất cứng vào xung quanh gốc cây để làm tăng thêm mối liên kết giữa cây và đất nền. Vườn cây ở vùng trung du, miền núi, nơi có độ dốc lớn hơn 10 độ thì trồng xen các loại cây như sả, dứa, rau ngót... theo đường đồng mức để hạn chế xói mòn, rửa trôi đất và làm. Tiến hành tỉa bỏ những cành tăm, cành khô, cành bị sâu bệnh, cành vượt... Để tập trung dinh dưỡng nuôi cành chính và loại bỏ được nguồn sâu bệnh, giảm được diện tích hứng mưa gió, tạo cho cây vững vàng hơn khi gặp bão và hạn chế cạnh tranh dinh dưỡng ở những cành không cần thiết.
Với những cây có quả đang giai đoạn thu hoạch, cần thu hoạch ngay để phát triển đúng thời vụ. Những cây lá rộng thân mềm, cần tỉa bỏ những lá già đã giảm chức năng quang hợp. Với loại cây thân giả như chuối thì dùng cây chống, những cây có thân yếu, có bộ tán nặng, cây đang ra quả cần phải cắm cọc để giữ cây. Cọc cắm gồm 3 chiếc cắm lệch góc 120 độ, choãi chân ra ngoài bóng tán và điểm chụm khoảng 2/3 thân cây, buộc bằng dây mềm chắc dai, chịu nước có bảng rộng để thân cây không bị xơ xước.
Những vườn đang trong thời kỳ kiến thiết, đã trồng các loại cây ăn quả là cây ghép (xoài ghép, chanh ghép, cam ghép, mít....), cần chú ý mắt ghép hoặc cành ghép nếu trùng với hướng gió thì rất dễ tách, gãy rời khỏi cây mẹ khi có gió to. Đặc biệt cành ghép, mắt ghép đã và đang liền sẹo nhưng chưa vững chắc thì cần phải được buộc cố định với thân cây chủ hay cắm cọc giữ cố định không để gió dịch chuyển gãy cành ghép, mắt ghép.
Hằng năm khi mưa lũ, gió bão đến các vườn cây ăn quả trên địa bàn tỉnh thường hay xảy ra tình trạng gãy cành, lật gốc đổ, ngã, ngập úng làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển, khả năng ra hoa, đậu quả, ...chết cây, gây thiệt hại lớn. Nếu cây trồng được chăm sóc và áp dụng các biện pháp trên, sẽ góp phần hạn chế thiệt hại khi mưa, bão đến. Có như vậy mới tăng được tuổi thọ vườn cây và giảm chi phí đầu tư và tăng giá trị thu nhập cho người làm vườn.
KS.NGUYỄN HỮU DŨNG
Phó Chủ tịch Thường trực Hội Làm vườn tỉnh Quảng Nam